بهره وری یک سازمان بیش از هر عامل دیگر به دانش، مهارتها، تواناییها، نگرشها و رفتار منابع انسانی آن بستگی دارد (ساعتچی، ۱۳۸۲)
محیط سرشار از تنش و ناراحتی به ندرت ممکن است، بهرهور باشد. وقتی کارکنان شاد و دارای انگیزش مثبت باشند، سختتر کار میکنند، سریعتر کار میکنند و در نهایت بهتر کار میکنند.
مطالعات مختلف علمی (وقتی می گوییم علمی یعنی واقعا علمی، نه از نوع مطالعاتی که فقط به لحاظ آماری معنادار شدهاند) نشان دادهاند که بهرهوری با رضایت شغلی و سایر نگرشهای کارکنان سازمان رابطه مثبت دارند. تغییر نگرش کار سختی است. خود شما تا به حال چندبار تصمیم گرفته اید که درباره موضوع خاصی که برای شما مهم است به گونهای دیگر (و مثبت) فکر کنید. خوب !! کار راحتی بود؟ حالا مبنایی دارید تا دریابید که تغییر نگرش دیگران تا چه حد میتواند سخت باشد.
پس در واقع ما نمیتوانیم نگرش دیگران را تغییر دهیم ، بلکه زمینهای باید فراهم کنیم تا آنها نگرش خود را تغییر دهند. گامهای زیر، کارهای سادهای به نظر میرسند ولی اجرای آنها تضمین کننده ایجاد نگرش مثبت در کارکنان است.
گامهای عملی به سوی بهبود نگرش ، اخلاق شغلی و بهرهوری کارکنان
گام اول روش مدیریت
روش مدیریت خود را عادلانه، لذت بخش و مبتنی بر شرایط اکنون و اینجا کنید. لازم نیست عادلانه قضاوت یا فکر کنید، سعی کنید عادلانه رفتار کنید (صحبت کردن یکی از واضحترین رفتارها است). منظور از لذت بخش بودن این است که حتی کارهای منفی را با نشانههای مثبت بیارایید (شوخی و طنز یکی از بهترین ابزارها است). اگر نمیتوانید در دیگران لذتی همچون غرور، صمیمیت، لبخند در دیگران ایجاد کنید حداقل سعی کنید منطقی و خنثی باشید. دلایل هر رفتار را شرح دهید. منظور از اکنون و اینجا این است که در هر برخورد لازم نیست کل مردگان را از قبر بیرون بکشید و جلوی چشم طرف مقابل به تصویر بکشید. بله، هیچ چیز نباید فراموش شود ولی غیر از جلساتی که برای ارزیابی عملکرد یا ارایه بازخوردهای رسمی است لازم نیست همه تجارب منفیای که داشتهاید را مرور کنید. دقت کردهاید هربار مسایل و تجربیات منفی را مرور می کنید انگار آنها دوباره در حال اتفاق افتادن هستند و با همان احساسات و افکار تکرار میشوند. دقت کنید رفتارهای حال حاضر و در همین مکان را با دقت در نظر بگیرید و براساس همان اطلاعات با دیگران تعامل داشتهباشید.
گام دوم ارایه بازخورد مثبت
میدانم بعضیها با این مثبت مثبت گفتنشان حال آدم را به هم میزنند ولی خودمانیم، همه ما دوست داریم قدر کارهایمان دانسته شود، یا جزیی از یک تیم به حساب بیاییم. در همین حد هم کفایت میکند به کارکنانتان چیزهایی که دوست دارند را بدهید.
گام سوم ارتقا و بهبود ویژگیهای شغل
طی مطالعات مختلف نشان داده شده است که مهمترین عامل در ایجاد رضایت شغلی ویژگیهای هر شغل است. عملکرد جدای از رضایت شغلی است، ممکن است فردی بسیار خوب از عهده کاری برآید ولی آن کار برایش اقناع کننده نباشد. کار جذاب و چالش انگیز برای همه جالب تر است، البته فراموش نکنیم که هر فرد سطح خاصی از چالش را دوست دارد به عبارت دیگر چالش باید به اندازهای باشد که فرد بتواند بر آن پیروز شود. کارهای تکراری را با چالشهای جدیدی همراه کنید باور کنید همه از این کار لذت میبرند.
گام چهارم برقراری یک مکانیسم ساده و عادلانه حل تعارض
همه ما غرغر کردن را دوست داریم. عدم توافق با دیگران نشان دهنده فردیت و هویت ما است به همین دلیل است که بسیاری (منظور افراد منفعل هستند، تعداد منفعل ها معمولا بیش از تعداد افراد فعال است) بدون دلیل هم که شده غرغر می کنند. وقتی به دیگران اجازه غرغر کردن را ندهیم احتمالا عدم توافق در مسایل کوچک جمع میشود و در آینده همچون آوار برسر شما خواهد ریخت. فراموش نکنیم تا وقتی پیروز هستید و کار را جلو می برید ممکن است نیاز شما به دیگران حیاتی نباشد (همه خودشان را در پیروزی های شما شریک میدانند) ولی وای به روزی که شکست بخورید اگر کارکنانتان کار را متعلق به خود ندانند، همه تقصیرها به حق یا نا حق برگردن شما میافتد. در این حالت به جای آن که با تشریک مسایی بر مساله متمرکز شوید باید بحران های داخلی خود را حل کنید. حتی بزرگترین فرماندهان هم نمیتوانند در آن واحد چند جبهه را به تنهایی اداره کنند. حل تعارض وقتی قابل اجرا ، ساده باشد و زمان کمی بخواهد، موثرتر از فرایندهای پیچیده کمیته انضباطی و موارد مشابه است. خیلی ساده مستندات مرتبط با هر تعارض را بررسی کنید و همه طرف ها را به پذیرش سهم خود در آن وادار کنید و حل آن را به عهده خودشان بگذارید در بسیاری از موارد همین کار مشترک موجب حل تعارض می شود.
گام پنجم قدردانی
قدردانی مالی و پاداش خیلی خوب است ولی وقتی نمی خواهید یا نمی توانید آن ها را ارایه دهید، راه های ساده جایگزینی وجود دارد که می توانید از آنها استفاده کنید. هر چند وقت یک بار ،چند کیلو شیرینی بگیرید. تولد همکاران را فراموش نکنید، کارت تولد را خودتان هم می توانید درست کنید. اگر از “جنبه” داشتن کارکنانتان نترسید راه های زیاد دیگری هم هست که خودتان می توانید آنها را پیدا کنید.
یک نکته خیلی مهم: عدالت سازمانی را جدی بگیرید. عدالت یعنی شرایطی که برای همه برقرار باشد و همه فرصت بهرهمندی از آن برای بهتر شدن را داشتهباشند. حتی اگر عادل نیستید باید رفتار شما از سوی کارکنان عادلانه برداشت و ادراک شود والا حتی اگر عادل هم باشید برای دیگران اهمیتی ندارد.